Της Κατερίνας Τζαβάρα
Δύο φράσεις διακεκριμένων πολιτικών που απέχουν μισό αιώνα η μία από την άλλη, δείχνουν τις δύο βάρκες πάνω στις οποίες καλείται να ισορροπήσει η Νέα Δημοκρατία ως προς το ζήτημα της συναίνεσης με πτυχές της κυβερνητικής πολιτικής.
Η μία φράση ανήκει στον ιδρυτή του κόμματος, που κάποτε είχε πει «στην πολιτική υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται και πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται».
Παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις της νέας ηγετικής ομάδας της αξιωματικής αντιπολίτευσης, υπάρχουν πολλά πεδία που η άρνηση συναίνεσης θα είναι πολύ δύσκολο να δικαιολογηθεί, ενώ αν τελικά επιλεγεί η «σκληρή γραμμή» του όχι θα αποτελέσει χτύπημα στον σκληρό πυρήνα των απόψεων που πάντοτε διατύπωνε η ΝΔ.
Η δεύτερη φράση ειπώθηκε προχθές στο Νταβός από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και απευθυνόταν, εμμέσως πλην σαφώς, στον παρακαθήμενο Ελληνα πρωθυπουργό: It’s the implementation, stupid («είναι η εφαρμογή, ανόητε») που δημιουργεί τα προβλήματα και τις τριβές μεταξύ Ελλάδας και δανειστών.
Η δεύτερη βάρκα, δηλαδή, είναι η κακή εφαρμογή των συμφωνηθέντων, που αποτελεί «βούτυρο στο ψωμί» της ΝΔ για να αρνηθεί τη συναίνεσή της.
Οι τρεις προϋποθέσεις που είχε θέσει πριν εκλεγεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης για παροχή συναίνεσης στην κυβέρνηση (να πειστεί για την ειλικρίνεια των κυβερνητικών προθέσεων, να εμπνέει εμπιστοσύνη η κυβέρνηση και να συμμετέχει η κυβέρνηση στην εκπόνηση σχεδίου εξόδου από την κρίση) προφανώς είναι μια μη πειστική δικαιολογία που επιτρέπει στη ΝΔ να λέει «όχι» σε κάθε θέμα που επιλέγει.
Ωστόσο μένει να αποδειχτεί εάν η γαλάζια επένδυση σε ένα διαρκές «όχι» συνάδει τόσο με τη φυσιογνωμία της ΝΔ όσο και με τις προσδοκίες των κοινωνικών στρωμάτων που στήριξαν την εκλογή Μητσοτάκη στην ηγεσία της. Αλλωστε, ο νέος αρχηγός της ΝΔ δήλωσε πρόσφατα «θα βάλω πλάτη σε ό,τι θεωρώ σωστό», χωρίς να προσδιορίσει τι θα θεωρεί σωστό και με ποια κριτήρια.
Ο κατάλογος των θεμάτων που αναμένεται να τεθούν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο στο τραπέζι της πολιτικής μας ζωής και που δύσκολα η ΝΔ θα μπορούσε να πει «διαφωνώ» είναι, ενδεικτικά, τα εξής:
Εθνικά θέματα
Παρά το γεγονός ότι τέτοια ζητήματα δεν απασχολούν τόσο τα πρωτοσέλιδα του Τύπου (όπως στο παρελθόν), ωστόσο τα περισσότερα εξελίσσονται και μάλιστα βρίσκονται σε κρίσιμη φάση. Ο κ. Μητσοτάκης μεταβαίνει στην Κύπρο, όπου θα ενημερωθεί για όλες τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό. Οι διμερείς διαπραγματεύσεις στο νησί συνεχίζονται, ενώ και στο φόρουμ του Νταβός η «επανένωση της Κύπρου» κυριάρχησε στην ατζέντα των συνομιλιών την Πέμπτη.
Σε περίπτωση που υπάρξει πρόταση για λύση με τη συμφωνία της ελληνικής πλευράς (έως τον Μάρτιο θα γίνει δημοψήφισμα, είπε ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας), ο ελληνικός πολιτικός κόσμος και ιδιαίτερα τα δύο μεγάλα κόμματα δεν μπορούν παρά να τηρήσουν ενιαία στάση, με την κυβέρνηση να δίνει τον τόνο.
Παράλληλα, στο ζήτημα των Σκοπίων η πολιτική κρίση στη γείτονα μπορεί να αναβάλλει τελικές αποφάσεις, ωστόσο διευρύνει τα περιθώρια εξεύρεσης μιας κοινά αποδεκτής λύσης. Εάν αυτή επιτευχθεί, είναι αδιανόητο για τη ΝΔ να πει «όχι», καθώς και το εθνικό μέτωπο θα αποδυναμώσει, αλλά και στο εσωτερικό της θα δημιουργήσει αναστάτωση σε ένα θέμα που η Κεντροδεξιά έχει διατυπώσει παλαιότερα διαφορετικές και πολλές φορές αντικρουόμενες θέσεις.
Κοινή οφείλει να είναι η στάση των δύο μεγάλων κομμάτων και στο ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και γενικότερα έναντι της Τουρκίας. Η επανέναρξη της ενταξιακής διαδικασίας σημαίνει το άνοιγμα αντίστοιχων ενταξιακών κεφαλαίων για τη γείτονα και η Ελλάδα πρέπει να παίρνει θέση. Σε αυτά, πολύ δύσκολα θα βρεθεί περιθώριο διαφοροποιήσεων της ΝΔ στη στάση που θα τηρήσει η ελληνική κυβέρνηση, όπως συμπεραίνουν στελέχη με εμπειρία στο πεδίο των διμερών σχέσεων.
Μεταναστευτικό - Προσφυγικό
Εδώ, μια πιθανή διαφοροποίηση της ΝΔ από την κυβέρνηση θα συνιστά άσκηση υψηλής πολιτικής. Οι υποχρεώσεις αλλά και οι διεκδικήσεις της Ελλάδας από την Ευρώπη δεν μπορεί να εξελίσσονται σε καθεστώς αντιπαράθεσης κυβέρνησης - αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Επιμέρους κριτικές σε δευτερεύοντες χειρισμούς ίσως να δούμε, αλλά συνολικό «όχι» της ΝΔ στις κυβερνητικές συνεννοήσεις με τους εταίρους μας δεν φαίνεται να μπορεί να συνοδευτεί από μια τεκμηρίωση που θα διαφυλάσσει την υπευθυνότητα που η ΝΔ θέλει να ταυτίσει με τη λειτουργία της.
Η πρόθεση της Επιτροπής για αναθεώρηση της Συνθήκης του Δουβλίνου, οι υποχρεώσεις της Τουρκίας και η συμφωνία των κρατών-μελών (με συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης) για το πώς θα αντιμετωπιστεί η προσφυγική κρίση, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια στη ΝΔ να αρνηθεί συναίνεση.
Παιδεία
Η διαφορετική πολιτική προσέγγιση ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ είναι προφανής. Και η συναίνεση εύκολα μπορεί να μη δοθεί. Ωστόσο, υπάρχουν δύο σημαντικά θέματα για τα οποία η ΝΔ δεν έχει καθαρή θέση: Πρώτον, με ποια νομιμοποίηση όταν ξαναγίνει κυβέρνηση θα ζητεί συναίνεση σε έναν τομέα που μόνο συναινετικά μπορούν να γίνουν αλλαγές με διάρκεια. Και το δεύτερο είναι ο «εθνικός διάλογος για την Παιδεία», που η ΝΔ μπορεί μεν να καταγγείλει, όπως έκανε κάθε λαϊκιστική αντιπολίτευση στο παρελθόν, αλλά με το να μην καταθέτει στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου προτάσεις, δεν μπορεί να «χτίσει» την εικόνα της υπεύθυνης πολιτικής δύναμης.
«Δεν πρόκειται να συναινέσω με τον κ. Τσίπρα όσο κατεδαφίζει τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία. Δεν είμαστε το βολικό δεκανίκι», έγραφε στο Twitter του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Δεν μας τα λες καλά Κυριάκο. Δηλαδή αν δεν κάνει άλλες κατεδαφίσεις, σκέφτεσαι να συνεργαστείς; Ξεκαθάρισε τι εννοείς...» σχολίαζαν «ακόλουθοί» του.
Οικονομία
Η ελληνική κυβέρνηση προφανώς δεν αυτενεργεί, αλλά πολιτεύεται στο πλαίσιο και με τις δεσμεύσεις της περυσινής συμφωνίας με τους δανειστές μας, την οποία ψήφισε και η ΝΔ. Κάθε κυβερνητική απόφαση που στοιχίζεται με τις επιταγές της συμφωνίας, λογικά πρέπει να στηρίζεται από όλες τις πολιτικές δυνάμεις που ψήφισαν αυτήν τη συμφωνία. Για παράδειγμα, η προχθεσινή συμφωνία για μεταβίβαση του 67% του ΟΛΠ στην κινεζική COSCO δεν αφήνει περιθώρια στην αξιωματική αντιπολίτευση να πει «όχι», αφού η ΝΔ έφερε την COSCO στον Πειραιά και έκτοτε επικαλείται τη μεγάλη εταιρεία της Κίνας ως κλασικό παράδειγμα αποκρατικοποιήσεων.
Αλλα θέματα της πολιτικής ατζέντας, όπως η απομείωση του χρέους και η ένταξη της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ, είναι επίσης ζητήματα για τα οποία η συναινετική στάση των δύο μεγάλων κομμάτων θα δώσει μια εικόνα σταθερότητας και πολιτικής ωριμότητας της ελληνικής πολιτικής ζωής προς τα έξω. Είναι ζητούμενο με ποια επιχειρήματα μπορεί να την αρνηθεί η ΝΔ. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η εφαρμογή της περυσινής συμφωνίας είναι το πεδίο με τα περισσότερα και πιο δυνατά«όχι» της ΝΔ.
Θεσμικά
Η κυβέρνηση κατάλαβε ότι η μονόπλευρη πρόταση ενός νέου εκλογικού νόμου θα οδηγήσει στο «όχι» της ΝΔ. Αλλωστε, η σκέψη που διέρρευσε περί ανώτατης βουλευτικής θητείας 12 ετών στέλνει στο σπίτι τους τον Κ. Μητσοτάκη, τον Κ. Χατζηδάκη, τον Αδ. Γεωργιάδη και πλειάδα στελεχών της ΝΔ.
Εάν ο υπουργός Εσωτερικών επανέλθει στο θέμα με διάλογο και συνεννόηση με την αντιπολίτευση, ώστε ο εκλογικός νόμος να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές, μένει στη ΝΔ να εξηγήσει στους πολίτες το «ναι», κυρίως όμως το «όχι» της.
Εθνος
δεν βρέθηκαν σχόλια επισκεπτών...