Του Κώστα Ράπτη
Στην ομιλία του ενώπιον του γαλλικού Εθνικού Κογκρέσου (της κοινής συνεδρίασης Εθνοσυνέλευσης και Γερουσίας) ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας τόνισε επανειλημμένα ότι η χώρα του βρίσκεται σε πόλεμο και ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Παρασκευής στο Παρίσι αποτελούν ενέργειες πολεμικές.
Ωστόσο, δεν δείχνουν όλοι οι σύμμαχοι της Γαλλίας να μοιράζονται την ίδια αντίληψη – τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη χρήση του λεξιλογίου.
"Με την έννοια "πόλεμος" συνδέονται νομικές συνέπειες κατά το συνταγματικό και το διεθνές δίκαιο. Για αυτό δεν θέλω να μπω σε ερμηνείες εννοιών. Στην καθομιλουμένη σίγουρα μπορεί κανείς να το αποκαλέσει έτσι. Δεν θέλω να σχολιάσω τι λένε άλλοι αρχηγοί κρατών”, παρατήρησε, με γερμανική σχολαστικότητα, η αναπληρώτρια εκπρόσωπος της καγκελαρίας Christiane Wirtz κατά το μπρίφινγκ της Δευτέρας.
Αλλά και ο Barack Obama στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής της G20 στην Αττάλεια έδειξε να αποστασιοποιείται.
"Οι στόχοι μας πρέπει να είναι σταθερά επιθετικοί, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν πρόκειται για συμβατικό πόλεμο. Εξυπηρετούμε του αφήγημα του ISIL αν ενεργούμε σαν αυτό να ήταν ένα κράτος και χρησιμοποιούμε τις συνηθισμένες στρατιωτικές τακτικές που έχουν σχεδιασθεί απέναντι σε ένα κράτος που επιτίθεται ένα άλλο. Δεν πρόκειται περί αυτού εδώ. Μιλάμε για φονιάδες με φαντασιώσεις δόξας που είναι πολύ επιδέξιοι σε ό,τι αφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μπορούν να επηρεάζουν τα μυαλά όχι απλώς των Ιρακινών ή των Σύρων αλλά δυσαρεστημένων ατόμων από όλο τον κόσμο”.
Εντός της Γαλλίας, πάλι, τον ρόλο του αντιρρησία ανέλαβε ο πρώην πρωθυπουργός του Jacques Chirac, Dominique de Villepin σε τηλεοπτική του εμφάνιση στο RTL το βράδυ της Κυριακής. Μιλώντας ως η "συνείδηση” του γκωλικού κράτους ο de Villepin τόνισε ότι "βρισκόμαστε σε μία περίοδο που οι λέξεις πρέπει να έχουν νόημα” και επέμεινε ότι το λεξιλόγιο της "κατάστασης πολέμου” κρύβει μεγάλους κινδύνους.
"Πόλεμος είναι η σύγκρουση δύο κρατών και δύο στρατών” υπενθύμισε ο πρώην πρωθυπουργός, εξηγώντας ότι η πολεμική φρασεολογία απενοχοποιεί τους τρομοκράτες, εφόσον έτσι παρουσιάζονται απλώς ως "στρατιώτες”, και νομιμοποιεί τις ενέργειές τους, ως κατάκτηση θέσεων σε εχθρική επικράτεια. "Επειδή μια συμμορία φανατικών δολοφόνων μας κηρύσσει τον πόλεμο, δεν θα πέσουμε στην παγίδα της πλειοδοσίας – ιδίως όταν αυτοί θέλουν να μας διαιρέσουν και να ωθήσουν τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο” ανέφερε χαρακτηριστικά ο de Villepin, ο οποίος ήδη από πέρσι έχει υποστηρίξει ότι η Γαλλία φέρει ευθύνες για την γέννηση του φαινομένου του Ισλαμικού Κράτους.
Αλλά οι ανησυχίες του δεν αφορούν τόσο την ηθική φιλοσοφία ή την ορθή χρήση της γλώσσας, παρά πατούν στην πρόσφατη ιστορική εμπειρία, της οποίας άλλωστε υπήρξε πρωταγωνιστής όταν ως υπουργός Εξωτερικών επιχειρηματολόγησε με σθένος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2003 κατά της εισβολής των ΗΠΑ και της "συμμαχίας των προθύμων” στο Ιράκ. "Τα πράγματα” είπε 'απλώς χειροτερεύουν επί μία δεκαετία, η κατάσταση έχει χειροτερέψει στη Λιβύη, το Αφγανιστάν, το Ιράκ”.
Πράγματι, η Γαλλία δεν βρίσκεται σε "πόλεμο” μόλις τώρα. Οι στρατιωτικές της περιπέτειες (με ασαφή στρατηγική και αποκαρδιωτικά αποτελέσματα την "επόμενη μέρα”) πολλαπλασιάζονται τα τελευταία χρόνια στη Λιβύη, το Μαλί, τον Νίγηρα, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία κτλ. Η δε αποχαλίνωση της εκτελεστικής εξουσίας από κάθε έλεγχο, που τώρα ζητά ο Hollande προτείνοντας παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και συνταγματική αναθεώρηση, αποτελεί ήδη πραγματικότητα στην εξωτερική πολιτική, όπου το κοινοβούλιο μόνο σπανίως και επιδερμικά έχει ασχοληθεί με τις όλο και πιο συζητήσιμες πρωτοβουλίες του Ελυζέ και του και ντ΄Ορσέ.
Αλλά έχει αυτήν ακριβώς την ιδιαιτερότητα η έννοια του "πολέμου κατά της τρομοκρατίας”: αντλεί την ζωτικότητά του από την εγγυημένη αποτυχία του, αφού η χρήση των στρατιωτικών μέσων σε απεριόριστο χρονικό και γεωγραφικό ορίζοντα είναι το μόνο που απομένει μπροστά στον άπιαστο σκοπό – την καταπολέμηση ενός ασύμμετρου και "αόρατου” αντιπάλου. Ο de Villepin δεν κουράστηκε να επαναλαμβάνει ότι η ακολουθούμενη τακτική είναι εκ των προτέρων γνωστό πως θα αποτύχει.
Όμως η ομιλία του Francois Hollande δεν αποτελούσε απλώς την μέχρι κεραίας αντιγραφή της ρητορικής του George Bush jr. το 2001, αλλά υπέκρυπτε και κάτι άλλο, εξίσου ανησυχητικό: την πιθανότητα κλιμάκωσης της νεοψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.
Όπως εξήγησε ο Γάλλος πρόεδρος οι αεροπορικές επιδρομές εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, θα συνεχισθούν, την ίδια ώρα που η η χώρα του θα συνεχίσει να εργάζεται διπλωματικά για "μια πολιτική λύση της οποίας ο Βashar al-Assad δεν θα αποτελεί μέρος”. Κάλεσε δε όλους τους εμπλεκόμενους "να αναλάβουν τις ευθύνες τους", ενώ εμφανίσθηκε απαισιόδοξος ως προς την επίτευξη κοινής γραμμής στη συριακή κρίση το αμέσως επόμενο διάστημα.
Με άλλα λόγια, οι παράνομες (καθότι δεν καλύπτονται από απόφαση του ΟΗΕ ή πρόσκληση της συριακής κυβέρνησης) γαλλικές επιχειρήσεις θα βρεθούν να εκτυλίσσονται στο ίδιο πεδίο που επιχειρούν οι ρωσικές δυνάμεις, χωρίς συντονισμό με αυτές. Εάν δε, όπως επιβάλλει το λεξιλόγιο του "πολεμικού πλήγματος”, η Γαλλία καταφέρει να ενεργοποιήσει το άρθρο 5 του Χάρτη του ΝΑΤΟ, σύροντας και τους συμμάχους της σε μιαν ευρύτερη επέμβαση στη Συρία, τα καλύτερα προπαγανδιστικά όνειρα των τζιχαντιστών θα έχουν εκπληρωθεί. Αλλά φαίνεται πως η διαφύλαξη του κεκτημένου του κατακερματισμού της Συρίας αποτελεί έναν στόχο που για κάποιους δεν υποστέλλεται ακόμη και αν το προκαλούμενο χάος έχει ήδη φτάσει μέχρι και την καρδιά του Παρισιού.
capital
δεν βρέθηκαν σχόλια επισκεπτών...